Alles over de nieuwe wet schijnzelfstandigheid bij ZZP’ers.

Het kabinet gaat het aankomende jaar schijnzelfstandigheid aan pakken. Met het nieuwe wetsvoorstel willen ze misbruik van belastingregels voorkomen zodat zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) niet worden ingehuurd terwijl ze eigenlijk als medewerkers zouden moeten worden beschouwd. Ziet de Belastingdienst je relatie met een ZZP’er als een dienstverband, dan word de ZZP’er als schijnzelfstandige bestempeld, met alle negatieve financiële en arbeidsrechtelijke gevolgen van dien. Je leest er hier alles over.

De Tweede en Eerste kamer moeten nog beslissen over de plannen. Hieronder vind je de informatie die tot nu toe bekend is, wat dus mogelijk er doorheen zal komen. Wanneer er meer definitief is helpen we je graag bij het begrijpen van dit wetsvoorstel en adviseren je in de naleving ervan om zo mogelijke risico’s te vermijden.

Wat is een zzp'er?

De afkorting zzp staat voor zelfstandige zonder personeel. Dit houdt in dat een zzp'er een zelfstandig ondernemer is die geen personeel in dienst heeft. 

Wat is zzp schijnzelfstandigheid?

Bij schijnzelfstandigheid is er sprake van een verkapt loondienstverband, in plaats van zelfstandigheid waardoor de zzp’er eigenlijk aangemerkt zou moeten worden als medewerker in loondienst. Door zulke contracten aan te bieden, verstoren opdrachtgevers het gelijke speelveld en gaat de opdrachtgever (werkgever) zijn verplichtingen uit de weg naar de Belastingdienst en de werkende toe. 

Wat houdt het wetsvoorstel in?

Het kabinet wil voor duidelijkheid zorgen over wie er zelfstandige is en wie niet. Dit willen zij bereiken met de nieuwe wet verduidelijking en rechtsvermoeden. Om schijnzelfstandigheid te voorkomen wil het kabinet:

• De regels verder verduidelijken over wanneer een werkende onder gezag van de werkgever valt. En dus een werknemer in dienst is. Het kabinet werkt hiervoor de onderdelen van ‘gezag’ uit in een wetsvoorstel. Bijvoorbeeld:  
  • Houdt de werkgever toezicht?
  • Geeft de werkgever aanwijzingen hoe het werk gedaan moet worden? 
  • Zijn het werk en de werkende onderdeel van de organisatie? 
  • Is het logisch dat iemand niet als werknemer (met een arbeidsovereenkomst) werkt? Bijvoorbeeld omdat diegene voor eigen rekening en risico werkt?
  • Behoren de werkzaamheden, die door de ZZP-er uitgevoerd worden, tot de corebusiness van het bedrijf dan is er geen sprake van een ZZP-er
• Wanneer er medewerkers in dienst zijn die dezelfde functie of werkzaamheden hebben als die van de ZZP-er, dan is er geen sprake van ZZP-er.
• Wettelijk vastleggen wanneer er bij een uurtarief onder de € 30 of € 35 een vermoeden bestaat van een arbeidsovereenkomst. Het precieze bedrag wordt nog bepaald, waarschijnlijk ligt dit op € 32,34.
• Het tijdelijk niet controleren en ingrijpen bij een overtreding (het zogenoemde handhavingsmoratorium) per 1 januari 2025 afschaffen. 

Waarom is schijnzelfstandigheid een probleem?

Als er sprake is van een ZZP-er dan hoeft de opdrachtgever geen loonbelasting en premies volksverzekeringen af te dragen en heeft de ZZP-er recht op allerlei ondernemersaftrekposten waarvan de grootste de zelfstandigenaftrek is. Als iemand onterecht geen/minder inkomstenbelastingen betaalt, dan mist de Belastingdienst veel belastinginkomsten door de voordelen die de ZZP-er heeft (hij betaalt wel omzetbelasting, maar minder inkomstenbelasting), maar ook doordat de opdrachtgever geen loonbelasting en werknemersverzekeringen betaalt. Naast de belastingen worden er bij schijnzelfstandigheid (ten onrechte) ook geen premie afgedragen voor de zogenaamde werknemersverzekeringen.

Wat zijn de gevolgen?

Indien de wet op 1 juli 2025 (of later) in werking treedt, geldt geen overgangsrecht.  De Belastingdienst en arbeidsinspectie zijn verantwoordelijk voor de controle. Wanneer er na een controle blijkt dat er sprake is van schijnzelfstandigheid, kunnen de volgende gevolgen optreden:

• Een waarschuwing: Als er sprake is van goedwilligheid, krijgt de werkgever eerst een waarschuwing. Wel wordt er verwacht dat de werkgever binnen 3 maanden actie onderneemt om de situatie te regulariseren.
• Een boete: Als er sprake is van kwaadwilligheid of als de werkgever niet reageert op de waarschuwing, dan kan de Belastingdienst een boete opleggen. De boete kan oplopen tot 100% van het bedrag dat de werkgever aan niet afgedragen loonheffingen en premies heeft betaald.
• Een rechtsvermoeden voor de zzp'er: De zzp'er kan zich beroepen op een rechtsvermoeden van een arbeidsovereenkomst. Het is dan aan de werkgever om te bewijzen dat er geen sprake is van een arbeidsovereenkomst.

In alle gevallen ligt de bewijslast en de eventuele financiële én arbeidsrechtelijke consequenties bij de ondernemer.